Er wordt zo gemakkelijk beweerd dat alle Surinaamse mannen een buitenvrouw hebben. Ook in de literatuur komen we het tegen. Cobi Pengel beschreef dit fenomeen in haar blog ‘Buitenvrouwen en buitenkinderen’ als een algemeen Surinaams verschijnsel. In Cynthia McLeods bestseller ‘Hoe duur was de suiker’ smeekt Elza haar toekomstige, uit Nederland afkomstige man niet te worden als de Surinaamse mannen. Hoe zuur is het als ze hem betrapt met haar bloedeigen halfzuster. Gelukkig voor Elza kan ze met haar gezin naar Nederland verhuizen. Het boek geeft de indruk dat buitenvrouwen daar niet voorkomen. In ‘De vlek uit het verleden’ van Rappa ontdekt de hoofdfiguur dat hij verliefd is geworden op een vrouw, die zijn halfzuster is. Het product van zijn vader en diens buitenvrouw. Overigens komt dit thema ook in de Antilliaanse literatuur voor. In 1935 debuteerde de Antilliaan Cola Debrot met ‘Mijn zuster, de negerin’, een boek dat nog steeds bekendheid geniet.
Maar is het wel waar? Mensen en literatuur hebben de neiging het dramatische te overtrekken. Statistisch gezien is het zeer onwaarschijnlijk dat letterlijk alle Surinaamse mannen met een vaste relatie daarnaast een buitenvrouw hebben. Om in te schatten hoe weinig of hoeveel van dit soort relaties bestaan, zou er onderzoek moeten komen, door sociologen of opvoedkundigen. Het begrip ‘buitenvrouw’ moet goed gedefinieerd worden. Waar meestal op gedoeld wordt, is een langdurige relatie, meestal met kinderen, naast een huwelijksrelatie of concubinaat. Het gaat dus niet om overspel met een spannende one night stand. Een onderzoek naar het buitenvrouwfenomeen aldus gedefinieerd moet mogelijk zijn, vooral als we het afbakenen tot buitenvrouwen met kinderen.
Als voorproefje ben ik in mijn eigen familie en schoonfamilie nagegaan hoeveel mannen buitenkinderen hebben gekregen. Hoewel dit een selectieve groep is, biedt het toch een cijfermatige indruk. Van de 21 mannen kom ik op 6 met buitenkinderen. Dat is 29%. Dit percentage lijkt me niet hoog genoeg om alle Surinaamse mannen over een kam te schoren. Maar nogmaals, dit is geen wetenschappelijk verantwoord onderzoek.
Als er eenmaal een onderzoek komt, kunnen direct de buitenvrouwhouders goed in kaart gebracht worden. Hoe oud zijn ze? Horen ze bij een bepaalde etnische groep? Hoe zit het met hun sociaal-economische positie? Waarom doen ze het? Waarin verschillen ze van de niet-buitenvrouwhouders? En dan de buitenvrouwen zelf. Wat voor soort mensen zijn dat? Zitten ze in een polygame cultuur, of zijn het vrouwen die in vrije liefde geloven, of hebben ze de pech gehad hopeloos verliefd te worden op een getrouwde man, of biedt de relatie ze een vast inkomen?
Zulke informatie is enorm belangrijk voor samenlevingen die niet blij zijn met het buitenvrouwverschijnsel en er beleid op willen maken om het in te dammen. Ook vrouwen die angst hebben in zo’n driehoeksverhouding terecht te komen, kunnen de informatie gebruiken om dit te voorkomen of ermee om te gaan.
Dus kom op wetenschappers! Hoe zit het nou echt met dat buitenvrouwengedoe in Suriname? Wij benne benieuwd.
Ismene Krishnadath